Barak typu RLM 501
W dniu 11.04.2024 r. w Europejskim Centrum Pamięć, Edukacja, Kultura odbyła się konferencja poświęcona rekonstrukcji baraku z czasów II wojny światowej na terenie byłego obozu jenieckiego Stalag VIII A Görlitz-Ost. Wśród zaproszonych gości znaleźli się Magdalena Erdman , naczelnik wydziału ds. Miejsc Pamięci Narodowej z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, dr Violetta Rezler-Wasielewska, dyrektor Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych, w Opolu-Łambinowicach, Robert Kostro, dyrektor Muzeum Historii Polski w Warszawie, jak również dr Marek Wolanin z Gminy Zgorzelec, a także dr Wojciech Głowa, archeolog kierujący pracami demontażowymi. Wśród gości niemieckich mogliśmy powitać m.in. Benedykta Hummla, burmistrza Görlitz ds. kultury, młodzieży, edukacji, sportu, spraw społecznych, budownictwa i rozwoju miasta Görlitz, Michaela Heidricha, kierownika wydziału Saksońskiej Kancelarii Państwowej odpowiedzialnego za kulturę pamięci oraz Antje Klose, kierownika Wydziału Rozwoju Strukturalnego, Rozwoju Gospodarczego i Stosunków Międzynarodowych, Starostwa Powiatu Görlitz.Przedstawiciele obu organizacji partnerskich, polskiej Fundacji Pamięć, Edukacja, Kultura oraz stowarzyszenia Meetingpoint Memory Messiaen wstępnie przedstawili sytuację wyjściową: barak typu RLM 501, przekazany Fundacji przez Miasto Görlitz, został z najwyższą starannością zdemontowany pod kierownictwem archeologów dr. Wojciecha Głowy z Krakowa oraz dr. Cezarego Buśko z Wrocławia w drugiej połowie października 2021 roku i przewieziony do obecnego miejsca przechowywania w stolarni w Dłużynie Górnej. Zdemontowane i oznakowane części baraku oczekują na rozpoczęcie dalszych kroków, które zainicjują projekt renowacji i umożliwią planowane umieszczenie tego zabytku w Miejscu Pamięci Stalag VIII A.
W dalszej części konferencji przedstawiono potrzeby finansowe projektu. Oprócz już poniesionych kosztów i bieżących wydatków (koszty składowania), potrzebne są dalsze fundusze na realizację tego długofalowego projektu. Barak będzie wykorzystywany nie tylko do celów poglądowych, ale zostanie również rozbudowany tak, aby jego pomieszczenia mogły służyć misji edukacyjnej Fundacji i Stowarzyszenia oraz celom turystycznym regionu pogranicza.
W zrekonstruowanych pomieszczeniach znajdą się również wystawy związane z byłym obozem. W jednej części baraku zostanie zaprezentowana rekonstrukcja ówczesnego wyposażenia baraku. Inna część będzie służyła rozszerzeniu wystawy stałej i organizacji wystaw czasowych. Te plany wiążą się z ogromnymi wydatkami. Jednakże wszyscy zaangażowani w ten projekt są pewni, że dla regionu będzie to w dłuższej perspektywie inwestycja niezwykle wzbogacająca pracę nad pamięcią historyczną i tożsamością regionalną młodego pokolenia, jak i wspierająca utrwalanie szacunku dla samego miejsca, obciążonego trudną historią jeniecką tysięcy żołnierzy walczących z III Rzeszą.
Projekt jest wspierany przez szeroką koalicję organizacji po obu stronach Nysy, co zostało wyrażone przez przedstawicieli instytucji z Polski i Niemiec biorących udział w dyskusji. Deklaracje współpracy naukowej złożyli m.in. dr Violetta Rezler-Wasielewska, dyrektor Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych, jak i dr hab. Tomasz Głowiński, prof. UWr.
Dziękujemy wszystkim uczestnikom spotkania za udział w nim, za ciekawe uwagi i przemyślenia oraz za gotowość wsparcia tego ambitnego projektu.
BARAK, ZNAJDUJĄCY SIĘ NA LIŚCIE ZABYTKÓW, STANIE SIĘ NOWOCZESNYM MIEJSCEM EDUKACJI
Zdjęcia: Jakub Purej
Barak z czasów II wojny światowej ma zostać przeniesiony w nowe miejsce – Miejsce Pamięci Narodowej byłego obozu jenieckiego Stalag VIII A. Przedsięwzięcie będzie miało charakter międzynarodowy.
W czasie II wojny światowej region Görlitz stanowił centrum produkcji baraków wojskowych. Firma Christoph & Unmack z Niesky projektowała i produkowała je między innymi dla obozów koncentracyjnych i jenieckich.
Jeden z takich baraków typu RLM 501 stoi od czasów II wojny światowej w centrum Görlitz i będzie musiał zostać usunięty ze względu na przyszłe projekty budowlane. Dzięki współpracy z polskimi i niemieckimi partnerami, muzeami, urzędami, ekspertami i ekspertkami, uda się go zachować, odnowić i przenieść na teren miejsca pamięci Stalag VIII A w Zgorzelcu. W nowym miejscu będzie on wykorzystywany w ramach przyszłych projektów wystawienniczych oraz jako przestrzeń warsztatowa do pracy edukacyjnej.
Jednak może się to udać tylko dzięki Państwa wsparciu!
Wspólnie z polską Fundacją Pamięć, Edukacja, Kultura stowarzyszenie Meetingpoint Music Messiaen e.V. poszukuje możliwości sfinansowania demontażu baraku, odrestaurowania go i zainstalowania na terenie byłego obozu.
Na terenie byłego niemieckiego obozu jenieckiego Stalag VIII A znajduje się obecnie Europejskie Centrum Pamięć, Edukacja, Kultura, które prowadzone jest przez Fundację Pamięć, Edukacja, Kultura oraz stowarzyszenie Meetingpoint Music Messiaen e.V. Oba podmioty od lat są bliskimi partnerami w różnych projektach edukacyjnych i spotkaniach międzynarodowych.
Barak ten musi zostać fachowo zdemontowany i przeniesiony na teren byłego Stalagu VIII A, aby tam mógł pełnić funkcję obiektu pamiątkowego. Znajdzie się w nim również miejsce na rozbudowę stałej ekspozycji poświęconej Stalagowi VIII A i systemowi jenieckiemu. Planowane jest także stworzenie sal warsztatowych z odpowiednim wyposażeniem medialnym do pracy edukacyjnej o charakterze historyczno-społecznym.
Proces przenosin i rekonstrukcji baraku składa się z trzech etapów.
Pierwszym etapem zachowania zabytku jest demontaż baraku, przeniesienie jego części do Zgorzelca i zabezpieczenie ich w tym miejscu.
Następnie odbędzie się proces rekonstrukcji historycznej baraku, w tym rekonstrukcja cyfrowa i stworzenie modelu haptycznego Stalagu VIII A oraz jego rejestracja jako zabytku w Polsce.
Nową przestrzeń, którą oferuje barak, chcemy wykorzystać jako dodatkową powierzchnię wystawienniczą oraz jako sale warsztatowe do pracy edukacyjnej z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. Dzięki zastosowaniu najnowszych form prezentacji z wykorzystaniem nowych mediów i źródeł haptycznych, zarówno zwiedzający, jak i grupy młodzieżowe będą mieli okazję uzyskać w baraku informacje o obozie i poznać historie jego ofiar oraz pogłębić swoją wiedzę na ten temat.
W podziękowaniu za wsparcie chcielibyśmy umieścić Państwa nazwisko na tablicy pamiątkowej obejmującej wszystkich wspierających. Jeśli nie życzą sobie Państwo takiego wpisu, prosimy o zaznaczenie tego w polu komentarza.
Zdjęcia: Jakub Purej
O nas:
Meetingpoint Music Messiaen e.V. wspólnie z polską Fundacją Pamięć, Edukacja, Kultura postawił sobie za zadanie przybliżanie społeczeństwu po obu stronach Nysy (GörlitZgorzelec) historii losów jeńców byłego obozu Stalag VIII A. Znajomość historii II wojny światowej, tragicznych losów milionów ludzi i ofiar Holokaustu jest ważnym elementem edukacji młodych pokoleń.
Ważnym punktem odniesienia dla pracy stowarzyszenia i przypomnienia losów 120 tys. jeńców wojennych jest prawykonanie „Quatour pour la fin du temps“ francuskiego kompozytora Oliviera Messiaena w 1941 r. w Stalagu VIII A.
Wspólne zarządzanie i opieka nad polsko-niemieckim miejscem pamięci oraz badanie i przekazywanie historii tego miejsca za pomocą nowoczesnych form edukacji kulturalnej i historyczno-politycznej o charakterze międzynarodowym i skierowanej do młodzieży, stanowią podstawę pracy stowarzyszenia.
Dalsze infromacje również pod: